Marian Bogusz

Fuga czarna, 1966, technika mieszana, drewno, 105 x 80 x 10 cm.
Kolekcja Muzeum Ziemi Lubuskiej. 

Dzieła Mariana Bogusza, jednej z czołowych postaci polskiego życia artystycznego po 1945r. – spiritus movens wydarzeń plastycznych tej miary co Biennale Koszalińskie w Osiekach czy Biennale Form Przestrzennych w Elblągu – charakteryzuje różnorodność formy, odzwierciedlająca twórcze poszukiwania artysty, awangardzisty, dla którego w sztuce liczyły się nie „sentymentalne, westchnieniowe ścieżki, ale autostrady”. Patrząc na prace Bogusza dostrzegamy różne warstwy, które przeplatają się ze sobą: intelektualna, wrażeniowa, warsztatowa. W Fudze czarnej (z cyklu Fugi) artysta wycina szpary lub tworzy z desek prostokątne ażury, narusza fizyczną egzystencję obrazu na płaskim podłożu. Obok tych działań w pracy następuje koncentracja różnych stref i elementów plastycznych wprowadzanych do obrazu, m.in. reliefu (kształtowanego pomarszczonymi fragmentami dermy), asamblażu i malarstwa – w postaci malowanej „pięciolinii” rozjaśnionej akcentami żółtych „nut”, na tle wnęki o jednolitej bordowej barwie. Elementy te wywodzą się z różnych gatunków –surrealizmu, konstrukcji geometrycznej, op-artu, kolażu, ambalażu etc., co zdaje się sugerować, że artysta chce pokazać możliwość zawarcia w malarstwie wszystkiego, nie wyłączając samego malarstwa.

Marian Bogusz (ur. 1920 w Pleszewie, zm. 1980 w Warszawie)
W latach 1946-1948 studiował malarstwo w warszawskiej Akademii Sztuk Pięknych, gdzie był uczniem m.in. Jana Cybisa i Jana Sokołowskiego. Od 1947 roku aktywnie współpracował z warszawskim Klubem Młodych Artystów i Naukowców, którego był współzałożycielem. W okresie socrealizmu ograniczył swoją działalność artystyczną i kulturalną do tworzenia projektów scenograficznych i wystawienniczych. W połowie lat 50. XX wieku podjął współpracę ze Zbigniewem Dłubakiem i Kajetanem Sosnowskim, z którymi założył artystyczną Grupę 55. Był także inicjatorem, współorganizatorem i uczestnikiem wydarzeń artystycznych, które przez lata decydowały o obliczu polskiej sztuki, takich jak: Plener Koszaliński w Osiekach (1963), I Biennale Form Przestrzennych w Elblągu (1965) oraz Sympozjum Wrocław '70. Zainicjował ponadto Lubelskie Spotkania Plastyczne (1976-1978). Zajmował się malarstwem, rysunkiem, rzeźbą i scenografią. Brał udział w II edycji Wystaw i Sympozjów Złotego Grona (1965) ), uczestniczył ponadto w organizacji III Złotego Grona (1967).