Wanda Gołkowska

Tablica kreślona, 1968, technika mieszana, płyta paździerzowa, 80 x 80 cm.
Kolekcja Muzeum Ziemi Lubuskiej. 

Działająca we Wrocławiu – wraz ze swoim mężem, Janem Chwałczykiem – Wanda Gołkowska, artystka wszechstronna, należała do grupy prekursorów polskiego konceptualizmu, będąc zarazem jedną z nielicznych przedstawicielek op-artu w Polsce. Idea powoływania zbiorów, badanie możliwości operacyjnych w ramach układu, granice jego otwartości, a także stałe odnawianie formuły zapisu – to zasadnicze problemy, nad którymi przez lata koncentrowała się w swej sztuce Gołkowska. We wczesnym okresie twórczości przestrzenny rozwój obrazu prowadził artystkę m.in. ku malarstwu materii, które zajmowało ją w latach 60. XX wieku. Gołkowska realizowała wówczas liczne reliefy uformowane na podłożu fakturowym. Tablica kreślona ze zbiorów Muzeum Ziemi Lubuskiej reprezentuje cykl reliefowych Tablic zmiennych powstałych w drugiej połowie tej dekady. Ich wspólnym mianownikiem jest uporządkowana, ściśle symetryczna kompozycja. Również strukturę Tablicy kreślonej charakteryzuje geometryczny porządek równoległych linii krzywych, które przypominają stykające się bądź interferujące fale, ujęte okręgiem. Malowane na płaszczyźnie linie „fal” pośrodku obrazu przechodzą w kwadratowy relief, gdzie wyżłobione (a raczej wykreślone) na chropowatej powierzchni zagęszczają się i zyskują większą regularność, tworząc fantazyjne geometryczne kompozycje. Postać regularnego – choć rozedrganego – reliefu, uformowanego z drobnych rowków i wypukłości, przyjmują dodatkowo narożne fragmenty pola obrazowego poza okręgiem. Podobnie jak w innych Tablicach dynamika faktury – w tym wypadku wzajemnego przenikania się malarskiej płaszczyzny i reliefu – rodzi drgania i bruzdy rytmiczne, które rosną, zaostrzają się, pękają i dzielą, przyjmują nowy kształt.